Duniya dɛmɛ jɛkuluw ni fanga belebelew ye Israɛl deli ko a ka yɔrɔ lakananenw sigi Gaza, mɔgɔ ba caman ye kɛlɛ kɛ yɔrɔ min na sibiridon walasa ka bɔ yen Palestine koronyanfan fɛ, binkannikɛlaw ka bagabagali kɔnɔ. Israɛl sɔrɔdasi ba caman tùn bɛ Gaza dancɛw lamini na, dannayabaliya bɛ yen waati min na Israɛl bɛ se ka dugukolo kan baara daminɛ k’a ka waleɲumandɔn kɛ Hamas ka binkanni fagalenw ye dɔ fara Gaza mara ɲagami kan. Ivan Karakashian min bɛ Norvege ka lakanabagaw ka tɔnba la, o y’a fɔ ko: “An bɛ siran hadamadenya balawu ɲɛ, min ɲɔgɔn ma deli ka kɛ fɔlɔ.” Israɛl ye jumadon mɔgɔ miliyɔn 1,1 lasɔmi ko u ka bɔ Gaza koronyanfan fɛ. O jaabi la, mɔgɔ ba caman tɛmɛna sibiridon ka bisiw, mɔbiliw ani fali wotoroninw fa ani hali u bolila senna walasa ka boli, k’a sɔrɔ dɔw ye ɲɔgɔn lajɛ dancɛ tigɛyɔrɔ dɔ lamini na ka don Egypte. Israɛl sɔrɔdasiw ye sira fla dabɔ worodugu-saheli fɛ Gaza mara na, u ye layidu tà yɔrɔ min na ko u bɛ tɛmɛ lafiya la sanga wɔɔrɔ kɔnɔ tile kɔnɔ. Nka sɔrɔdasi ɲɛmɔgɔw y’o kɛ a ma fɔ nin bɛna mɛn waati jumɛn. Palestine kalo bilenman tɔnba y’a jira ko “waati dantigɛlen kura” dira u ma walasa u ka bɔ yen ka se sibiridon 16h waati ma, nka a bɛna taa ɲɛ a ka baara kɛlen Gaza koronyanfan fɛ ka kɛɲɛ ni "a ka hadamadenya yamaruya" ye. Gaza ye bɔnɛ ta kaban fiɲɛ binkanniw ni marifaciw la kabini Hamas ka binkanni kɛra octobre tile 7 min ye mɔgɔ 1300 ni kɔ faga. Mɔgɔ 2215 fagara Gaza mara la dɔgɔkun tɛmɛnen kɔnɔ. Ni kuran tigɛra, banyumanke ton -Medecins du Monde dɔgɔtɔrɔso dɛmɛ jɛkulu b’a jira ko a bɛna ɲɔgɔn sɔrɔ dɔɔnin dɔɔnin n’a ka kuluw ye Gaza, Louise Nichet, a ɲɛmɔgɔba min bɛ kulu nin ka cɛmancɛ kɔrɔnfɛla baarakɛda la. Dɛmɛ jɛkulu caman ye baara jɔ kaban wa fɛn si tɛ se ka tɛmɛ sisan Israɛl ka lamini fɛ. Karakashian ko: "An jɛɲɔgɔnw bɛ boli n'u ka denbayaw ye." Norvege kulu nin bɛ mɔgɔ 53 baara Gaza. Angletɛrre jɛkulu min tɔgɔ ye ko Medical Aid for Palestine, o y’a jira k’u ka baarakɛlaw bɛ baara la hali bi nka u bɛ “siranya”. - Dɔgɔtɔrɔso tiɲɛni - . Diɲɛ kɛnɛya tɔnba y’a jira ko dɔgɔtɔrɔso wolonwula minnu bɛ Gaza, olu bɛ ka tiɲɛ. "A tɛ se ka kɛ ka mɔgɔ nɔgɔlenw bɔ yen." dɔgɔtɔrɔso banabagatɔw k' a sɔrɔ u ma u ka ɲɛnamaya bila farati la », ONU ka baarakɛda y'o fɔ. ONU nyemogo Antonio Guterres ni dɛmɛn baarada caman ye kuma ta Israɛl ka yamaruya kan ka bɔ yen. Ameriki jamana ni Dɔgɔtɔrɔso minnu tɛ dancɛw ye (MSF) ye wele bila ka kɛ “yɔrɔ lakananenw” ye ani Norvege jamana ka tɔnba y’a jira ko “adamadenw dɛmɛni” ka kan ka kɛ kɔriw ". Egypte ni Israɛl ye bɛnkan sɔrɔ ka Ameriki jamanadenw bila ka bɔ Gaza jamana na ka tɛmɛ Rafah tɛmɛsira fɛ sanga duuru kɔnɔ sibiridon, Ameriki jamana dɔ ka fɔ la faama min bɛ taa ni jamana cidenyaso nyemogo Antony Blinken ye marabolo taama dɔ la. Jamana ɲɛmaa ma se k’a fɔ ni tɛmɛsira dabɔra ani dɛmɛbagaw y’a fɔ ko hali ni labɛn in daminɛna, siraw juguyara fo u bɛɛ tɛ minnu bɛ ni Ameriki seben-passpɔrt -ye, olu tun bɛna se ka se Rafah. Dɛmɛ jɛkuluw ni jamana wɛrɛw ka fangaw fana bɛ siran Gaza ka siniɲɛsigi ɲɛ, sɔrɔdasi baara o baara bannen kɔfɛ. Israɛl ye kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen 362 (140 miles) dugukolo tigɛ kabini Hamas ye fanga ta san 2007. Kɛlɛ caman kɛra kabini san 2008 ani Dinye kelenya ton y' a jateminɛ ko hali ka kɔn nin kɛlɛ in ɲɛ Gaza jamanadenw miliyɔn 2,4 ni kɔ tun bɛ u jigi da a kan hadamadenya dɛmɛni walasa ka kisi. O waati kelen na, Croix-Rouge ka diɲɛ tɔnba ye fan fila bɛɛ lasɔmi k’a sɔrɔ a bɛ siran jira a ka seko la ka taa a fɛ ka baara kɛ Gaza. Israɛl ka yamaruya min dira ka mɔgɔw bɔ yen ani a ka fanga ni ji tigɛli Gaza, o tun "tɛ bɛn diɲɛ hadamadenya sariyaw ma". "Foyi tɛ se ka jo di siwiliw ka ɲɛnamaya bɔnɛ juguba ma Israɛl jamana kɔnɔ dɔgɔkun laban na... nka o kasaara sugu tɛ se ka kɛ sababu ye ka Gaza tiɲɛni dan tɛ min na." Croix Rouge ka fɔta y'o fɔ.
Ani AFP